Dziś uroczystość Wszystkich Świętych. To dzień, kiedy zawsze odwiedzamy groby bliskich. Ale nie w tym roku. Bo pandemia. Ale i w ostatniej chwili decyzja rządu, że zamyka cmentarze.
Chciałbym Wam podrzucić #TrzyMyśli na ten dzień, zaczynając od pytania: co znaczy odwiedzać grób zmarłych?
Po pierwsze – to podejmować dziedzictwo. Dziedziczenie jest formą wzajemności. Rozmowy. Stając nad grobem, stajemy nad historią człowieka, historią, która o czymś mówi, o czymś opowiada, przed czymś przestrzega. A dokładniej: umarli do nas mówią. Rozmawiają z nami. Tę rozmowę powinniśmy podjąć.
Po drugie – to również nieść dalej życie tych, którzy odeszli. W otchłani śmierci i zapomnieniu pogrążają się tylko ci, o których nikt nie chce pamiętać, i których dziedzictwa nikt nie chce podjąć oraz go realizować. To wtedy śmierć może ogłosić swój triumf, a żałoba doprowadzić nas do rozpaczy. Ci, którzy zostają, nie istnieją bez umarłych. Ale zmarli nie istnieją bez tych, którzy zostali i mogą podjąć ich dziedzictwo.
Po trzecie – to nie dać się ogarnąć rozpaczy. Żałoba to miejsce, w której toczy się bój między nadzieją i rozpaczą. Jeśli więc nie chcemy zmarnować pracy żałoby, jej owocem powinno być zwycięstwo nadziei…
Jarosław Makowski
