Podczas spaceru w Parku Kasprowicza, pomiędzy rzeźbą Ogniste Ptaki Hasiora a mostkiem zauważyłem murek wykonany z nagrobków. Jeden z fragmentów z czarnego granitu, który odpadł z konstrukcji, miał widoczne wyryte napisy: .erndt / a. D. / Leben. Praktycznie taki nagrobek nie nadaje się do identyfikacji, ale było widać na nim pewne wskazówki, które postanowiłem sprawdzić.
Najmniej istotna jest ostatnia linijka. To powielana na nagrobkach inskrypcja typu: „Christus ist mein Leben” lub „Müh’ und Arbeit war Dein Leben”. Na fragmencie znajdowało się prawie kompletne nazwisko, które mogło brzmieć jedynie: Berndt. Kolejna linijka zawierała jedynie skrót „a. D.”, który oznacza „außer Dienst”, czyli w stanie spoczynku. Stan ten jednak dotyczył wyłącznie pruskich urzędników państwowych i wojskowych. Dzięki temu wiemy, że szukamy mężczyzny o nazwisku Berndt, który w momencie śmierci był emerytowanym urzędnikiem państwowym lub wojskowym.
Nagrobek z czarnego granitu, wykonano w XX wieku, wskazywał on na osobę zamożną. Swoje wnioski przesłałem do Christiane Karweik, po czym wspólnie przejrzeliśmy książki adresowe ze Szczecina z XX wieku. W Szczecinie było tylko dwóch Berndtów, którzy byli emerytowanymi urzędnikami: konwojent pocztowy Karl Berndt (ur. 24 sierpnia 1835 roku w Reczu, mieszkał w kamienicy przy ul. Plater 55 w Szczecinie, zm. 24 marca 1928 roku w Szczecinie) oraz starszy konwojent pocztowy w stanie spoczynku (Oberpostschaffner a. D.) Maximilian Berndt (1862-1936), zamieszkały przy ul. Zamiejskiej 1 w Dąbiu.
Po analizie wszystkich danych, zgodnie jesteśmy pewni, że jest to nagrobek Maximiliana Friedricha Berndta (1862-1936) z Dąbia. Maximilian Berndt urodził się 21 sierpnia 1862 roku w Dąbiu. Był synem stewarda (Anstalts-Kabinenwärter) Augusta Ludwiga Wilhelma Bernda i Albertine Wilhelmine z d. Lemcke z Dąbia (Altdamm). 31 października 1887 roku w Dąbiu ożenił się z Emilie Auguste Wilhelmine Tuschel (ur. 13 września 1862 roku w Veilchenwiese Kreis Naugard, była córką robotnika Wilhelma Tuschel i Luise Tuschel z d,. Thomas z Oberhof. Mieli dzieci: Willyego Ericha Richarda (ur. 14 kwietnia 1888 roku, 31 października 1914 roku ożenił się z Marthą Marie Elise Holz), Maxa Friedricha Karla (ur. 21 sierpnia 1889 roku), Charlotte Hedwig Metę (ur. 8 grudnia 1891 roku), Alfreda Augusta (ur. 15 czerwca 1894 roku), Otto Hermanna Franza (ur. 28 czerwca 1895 roku, zm. 22 sierpnia 1895 roku), Ericha Otto Franza (ur. 22 stycznia 1897 roku), Waltera Georga Gustava (ur. 17 listopada 1899 roku, 9 września 1922 roku ożenił się z Emmą Wandą Müller) oraz Waldemara Eberharda Kurta (ur. 19 sierpnia 1901 roku).
Dom przy ul. Zamiejskiej 1 (dawna Schwedenweg 1) został zniszczony w trakcie wojny. Obecnie w tym miejscu znajduje się sklep Żabka przy ul. Zamiejskiej. Na cmentarzu przy ul. Goleniowskiej w Dąbiu, oprócz kilku przerobionych przedwojennych nagrobków nic się nie zachowało. Większość nagrobków z Dąbia rozbito i wykorzystano przy budowie murków w centrum Szczecina w rejonie ulic: Wyzwolenia, Kujawskiej i Mazurskiej. Część transportu trafiła do parku Kasprowicza. Obecnie w Szczecinie nie ma żadnego nagrobka rodziny Berndt, a ocalały fragment jest ich jedynym materialnym świadectwem.
dr Marek Łuczak
