Przewrotny tytuł najnowszej książki Anne Applebaum w rozmowie z Pawłem Potoroczynem.
Kupiłem książkę po lekturze Magazynu Gazety Wyborczej. Dla wielu nie będzie to dobra rekomendacja. W Polsce jednak niewielu czyta książki, więc nie martwi mnie to. Ludzie wykształceni, ludzie mądrzy zawsze książki będą czytać.
Dobrze być częścią tej mniejszości…
Książkę kupiłem, nie dla magicznego nazwiska Anne Applebaum, nie dla Radosława Sikorskiego, którego średnio lubię. Magia Nagrody Pulitzera za „Gułag”, „Czerwony głód”, czy „Za żelazną kurtyną” nie były głównym motywatorem.
Był nim Paweł Potoroczyn. Wyjątkowa osoba w polskim życiu społecznym i dyskursie kulturowym. Filozof, dyplomata, współpracownik „Tygodnika Powszechnego”, publicysta uznanych tytułów prasowych i fantastyczny promotor polskiej kultury. Byłem ciekaw narracji. W jaki sposób zadaje pytania? Jak prowadzi rozmowę? Jakie tematy porusza i na czym się skupia?
Lektura „Matki Polki” – wywiadu rzeki z Anne Applebaum była fantastyczna. Piękny język, wiele odwołań filozoficznych, geopolitycznych. Biegłość w „czytaniu świata” i zwracanie uwagi na mechanizmy rządzące w świecie polityki.
Książka daje gruntowną wiedzę o najważniejszych problemach Europy i Ameryki. Wbrew pozorom mamy dużo wspólnych zjawisk.
„Matka Polka” to swobodna rozmowa o bohaterce, jej dzieciństwie, rodzinie, Ameryce, wyborach życiowych i zawodowych. To również książka o literaturze, fascynacjach twórczych, historii Europy środkowej i wschodniej, Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych i Chobelinie, który jest jej domem.
Bardzo ciekawe fragmenty rozmowy dotyczą dyplomacji, szczególnie polska dyplomacja poddana została prawdziwej wiwisekcji.
Nasz stosunek do Trumpa, Putina, Ukrainy czy opowieść o rosyjskich agentach wpływu. Ten wątek nie dotyczy tylko polskiej klasy politycznej. Dotyczy to takich tuzów jak: Salvini, Le Pen, Farage, Trump i wszelkich destruktorów demokracji i aktualnego porządku politycznego świata.
Obrona demokracji i odpowiedzialność mediów, przede wszystkim mediów
społecznościowych – to największe wyzwanie współczesności.
Zdaniem Anne Applebaum „jeśli ludzie są w stanie oddać głos na kogoś takiego jak Trump, który jest ewidentnie debilem, który nic nie rozumie, mówi sloganami na zmianę z hasłami rasistowskimi, lub Duda, który bredzi o Unii Europejskiej, wtedy trzeba zapytać, po pierwsze, czy demokracja jest możliwa, i po drugie, czy jest potrzebna?”
W ocenie i diagnozie polskiego życia politycznego Anne Applebaum nie jest osamotniona. Prowadzący rozmowę Paweł Potoroczyn dość precyzyjnie, w wielu miejscach punktuje słabość naszej klasy politycznej i rządzących. Wystarczy zacytować jego opinię, że „Polską rządzą cztery straszne deficyty. Deficyt dumy – nie umiemy być dumni, umiemy być tylko pyszni, narcystyczni, ksenofobiczni. Deficyt szacunku – już nikt nic nie szanuje, rozumu, rozumnych, praw ekonomii, rządów prawa. Deficyt wstydu – nikt się już niczego nie wstydzi. I deficyt ironii – nie potrafimy żartować, potrafimy już tylko szydzić”.
Inspirującym podsumowaniem rozmowy jest wyrażenie przez bohaterkę „Matkę Polkę”, swojego credo życiowego, czerpanego od stoików i Arystotelesa, aby robić właściwe rzeczy we właściwym czasie.
„Polegam – mówi Anne Applebaum – na arystotelesowskiej definicji dobrego życia. Trzeba robić right thing at the right time. Za młodu być wojownikiem, potem założyć rodzinę, jako starzec mieć miejsce wśród mędrców swojej wspólnoty, a na końcu dobrą śmierć”.
Dość ciekawym fragmentem rozmowy jest opowieść o ludzkiej zawiści, jakiej Applebaum i Sikorski, a raczej ich synowie, doświadczyli w szkole.
Synowie chodzili do szkoły prowadzonej przez Opus Dei w Warszawie. Szkoła elitarna z nieskończoną ilością dzieci VIP-ów.
Wszystko było w porządku do czasu, kiedy Sikorski był prominentnym politykiem PiS-u. Kiedy odszedł z partii Jarosława Kaczyńskiego, stosunek prawdziwych, prawych i sprawiedliwych katolików, zmienił się diametralnie.
„Na przykład matka któregoś kolegi syna powiedziała mu, że nie może przyjść do nich do domu pobawić się z jej synem, bo oni są innego typu rodziną”. „Do drugiego syna któreś z dzieci wyjechało z antysemickimi wyzwiskami”.
„Matka Polka” to również książka o Żydach, antysemityzmie i antypolonizmie. Fascynująca lektura. Rozmowa genialnie prowadzona przez Pawła Potoroczyna o najważniejszych dylematach współczesnego świata. Warta polecenia.
wit
„Matka Polka” Anne Applebaum w rozmowie z Pawłem Potoroczynem. Wydawnictwo OsnoVa 2020. Rozmowy, które złożyły się na tę książkę, zostały nagrane w Chobelinie latem 2019 roku.
