Zapraszam do gry w skojarzenia. Ja naliczyłem 127 związanych z polityką, życiem codziennym, a wszystkie związane z poniższym tekstem. Nie wypieram się, a czynię to na początku, swoich intencji nie chowam pod dywan.
Nie wiem jak Wy drodzy czytelnicy, ale ja wiele magli widziałem, od maglownicy ręcznej z wałkiem poczynając, a na maglownicy o szerokości 6 metrów (może nawet 10 m) kończąc; ta ostatnia znajduje się w Nowym Czarnowie u Fliegla. Imponujące są to urządzenia podobnie jak bębny gigantycznych pralek z których korzysta firma.
Magiel towarzyski występował w „Szpilkach”, z niezwykłą obsadą – poeta Koszon, Baronowa Sołowiejko; wersja współczesna MT „Magiel towarzyski”, czyli pranie brudów show-biznesu.
Kto miał czas na plotkowanie w maglu i kiedy było to możliwe, na jakim to etapie rozwoju maglownictwa?
Maglowanie przy pomocy karbowanej maglownicy i wałka z nawiniętymi ręcznikami miało miejsce w lepszych domach; publiczne magle na korbę były to skrzynie wypełnione kamieniami, poruszane najpierw korbą osadzoną na wielkim odlewanym kole, a później silnikiem elektrycznym. Te skrzynie dociskały wałki, pięknie wypolerowane tysiącami poszewek, prześcieradeł, ścierek, obrusów itp; na wałki nawinięte były te wszystkie tkaniny. Dojściu skrzyni do końca towarzyszyło łupnięcie – to skrzynia z zębatką przechodziła pod spód lub na wierzch prowadnicy i skrzynia wędrowała z powrotem. Sztuką było ciasno nawinąć wałek; magiel skrzyniowy świadczył kilka usług: nawijanie wałków, usługę pełną czyli przynosisz kosz wykrochmalonych tkanin a odbierasz wymaglowane i pięknie złożone. W tym maglu skrzyniowym były dwie rzeczy silnie ze sobą kontrastujące: gładkie wałki (ciekawe co się z nimi stało, a było ich setki tysięcy; zniszczone trafiły do pieca) oraz prowadnica wymazana tłustym towotem, czerniejącym z biegiem czasu od opiłków.
Magiel hałasował, skrzypiały koła zębate i prowadnice, to i okazji do rozmowy przeważnie nie było.
Technologia elektryczna, czysta z szerokim na 3 metry ogrzewanym wałem, aparatura cicha i skłaniająca do rozmów. Ale dziś nie ma na to czasu i okoliczności, panie domu pracują na pełnych etatach, „magiel” odnoszą i przynoszą dzieci, czasem mężowie.
Magiel dziś tylko dla bogatszych, z obyczajem krochmalenia poszewek i obrusów.
Większe rodziny mają jeszcze do dyspozycji maglownice, bardzo użyteczne urządzenia, z różną długością wałka.
Gdy czas płynął wolniej, więcej osób czekało bądź to w kolejce, bądź to na maglujące się na wałkach ścierki i ręczniki. I wtedy plotki były ważną w życiu społecznym rozrywką. Mało jest jednak kolejek
W procesie maglowania w maglu – maglem – skrzyniowym, warto wspomnieć o tej sytuacji, gdy skrzynia znajduje się w położeniu skrajnym i trwa w uniesieniu. Wtedy następuje podmiana wałków z nawiniętą bielizną. Bardzo prosta i pożyteczna konstrukcja. Mieściła się przeważnie w dużym pokoju, w zwykłym mieszkaniu.
A dlaczego „Magiel elektryczny”; ooo – tu się z pewnością nie podłożę. O wyjaśnienia zadbajcie sami.
Wojciech Hawryszuk
