Dzisiaj przypada rocznica ataku na Kapitol, symbol światowej demokracji. Pamiętamy zdjęcia z tych dramatycznych zdarzeń. Czego nas te zdarzenia uczą?
Po pierwsze, że demokracja nie jest dana raz na zawsze, że jest to kruchy ustrój, który wymaga świadomych i krytycznie myślących obywateli.
Po drugie zdarzenie to skłania nas do pytania: co stało się ze światowym kapitalizmem? Tam, gdzie kiedyś panował fordyzm, obecnie są pasy rdzy. Kapitał zgromadził się w Krzemowej Dolinie. Bogaci stają się coraz bogatsi, obrzydliwie bogaci, a biedni coraz biedniejsi. Amerykę przemierzają campery pracowników najemnych, których nie stać na normalne życie. Symboliczna stała się nagroda Oscara dla „Nomandland”. Ci amerykańscy bezdomni gotowi są przyjąć każde irracjonalne i ideologiczne wyjaśnienie swej życiowej porażki. Bez nich trampizm nie byłby możliwy. Czy to nie oni zaatakowali Kapitol?
Po trzecie zdarzenie to uczy, że politycy nie chcą rozwiązać problemów, lecz cynicznie nimi manipulują dla realizacji swoich chorych ambicji, politycznych i ekonomicznych celów. W końcu Tramp nie jest przedstawicielem prekariatu.
Po czwarte populizm łatwo może przekształcić się w faszyzm. Timothy Snyder słusznie nazwał trampizm protofaszyzmem, wskazując na takie jego składniki, jak: populizm, polityczna propaganda i kłamstwo wyborcze.
Po piąte, wiele elementów tych zdarzeń może powtórzyć się w Polsce.
prof. dr hab. Tadeusz Gadacz
