Sytuacja człowieka jest określona przez jego położenie. Położenie to wyznaczają granice epoki naszego życia, kultury, języka, przekazanego nam dziedzictwa tradycji, zdarzeń losu. Mają one zasadniczy wpływa na to jak myślimy.
Położenie człowieka tym jednak różni się od położenia przedmiotu, że przedmiot jest bierny a człowiek wolny. Kłoda drzewa rzucona w nurt rzeki płynie razem z nurtem. Człowiek, ponieważ jest wolny, jeśli zechce, może płynąć pod prąd.
Dzisiejsze nasze epokowe położenie wyznaczają, jak sądzę, cztery granice. Żyjemy na granicy wojny, która jest wojną między wartościami Wschodu i Zachodu w tym szczególnie wojną o wolność. Z drugiej strony to granica wciąż zagrażającego nam prawicowego populizmu i protofaszyzmu, które są sposobem ucieczki od wolności. Z trzeciej to granica Ziemi, którą niszczymy naszą niewyobrażalną chciwością. Czwartą granicę wyznaczają świat algorytmów, nowych technologii, przyszłego rozwoju kapitalizmu.
Jeśli pierwsze dwie granice wymagają od nas obrony wolności, dwie następne domagają się odpowiedzialności. Połączeniem wolności i odpowiedzialności jest dobromyślność. Nasze aktualne położenie powinna określać dobromyślność.
Prof. dr hab. Tadeusz Gadacz
